
Vải sợi rayon là gì? Ưu nhược điểm, ứng dụng và cách bảo quản
TGKB
Th 5 23/01/2025
12 phút đọc
Nội dung bài viết
Trong thế giới đa dạng của các loại vải, vải sợi Rayon luôn nổi bật nhờ sự mềm mại, thoáng khí và tính ứng dụng linh hoạt trong nhiều ngành nghề. Tuy nhiên, ít người biết về nguồn gốc, quy trình sản xuất cũng như cách bảo quản loại vải này. Cùng khám phá chi tiết những điều cần biết về vải sợi Rayon qua bài viết dưới đây, để hiểu vì sao nó là lựa chọn hàng đầu trong nhiều lĩnh vực.
Vải Sợi Rayon Là Gì?
Vải Rayon là một loại vải được tạo ra từ nguyên liệu tự nhiên, chủ yếu là gỗ và các sản phẩm nông nghiệp tái chế dưới dạng sợi cellulose. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, Rayon cần sử dụng một số hóa chất xử lý, vì vậy nó được xếp vào nhóm vải dệt từ sợi bán tổng hợp.
Rayon nổi bật với tính linh hoạt cao, dễ dàng biến đổi hình dáng và phù hợp với nhiều kiểu thiết kế. Chất liệu này sở hữu những đặc tính tương tự các loại vải khác như cotton, linen và lụa, mang lại sự mềm mại, thoải mái và sang trọng. Nhờ ưu điểm này, Rayon được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp may mặc, sản xuất nhiều loại trang phục khác nhau.
Ngày nay, loại vải này còn được biết đến với nhiều tên gọi như tơ nhân tạo, tơ sợi hay tơ hóa học, góp phần làm phong phú thêm lựa chọn cho người tiêu dùng hiện đại.
Lịch Sử Ra Đời Và Phát Triển Của Vải Sợi Rayon
Sợi vải Rayon được phát hiện một cách tình cờ vào năm 1846. Tuy nhiên, phải đến những năm 1860, khi ngành công nghiệp tơ lụa của Pháp rơi vào khủng hoảng do dịch bệnh ảnh hưởng đến tằm, Louis Pasteur và Bá tước Hilaire de Chardonnet mới bắt đầu nghiên cứu tạo ra một loại sợi thay thế cho tơ tằm. Đến năm 1885, Bá tước Chardonnet đã được cấp bằng sáng chế nhờ thành công tạo ra sợi tơ nhân tạo từ cellulose. Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời của chất vải Rayon và mở ra một bước tiến lớn cho ngành may mặc.
Năm 1911, vải Rayon được sản xuất tại Hoa Kỳ với tên gọi ban đầu là “tơ nhân tạo.” Đến năm 1925, Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) chính thức đặt tên là Rayon. Đồng thời, FTC cũng phân loại Rayon thành hai nhóm chính: loại sợi làm từ cellulose tinh khiết được gọi là Rayon, và loại sợi làm từ hợp chất cellulose được gọi là Acetate.
Vào những năm 1950, Rayon chủ yếu được sử dụng để sản xuất các sản phẩm trang trí nội thất. Tuy nhiên, trong ngành may mặc, chất liệu này vẫn chưa thực sự phổ biến do chưa đáp ứng được các yêu cầu về độ bền và tính ứng dụng. Mãi đến năm 1955, Rayon mới được cải tiến, mang nhiều đặc tính vượt trội và dễ sử dụng hơn trong sản xuất quần áo.
Ưu Điểm Của Vải Sợi Rayon
Mềm mại và mịn màng: Vải Rayon mang đến cảm giác mềm mại và dễ chịu khi chạm vào, tương tự như các loại sợi tự nhiên như bông và lanh, giúp người mặc luôn cảm thấy thoải mái.
Bề mặt sáng bóng: Với kết cấu đặc biệt, Rayon có độ sáng bóng từ nhẹ đến cao tùy vào giá thành, tạo vẻ ngoài sang trọng, tương tự như lụa.
Khả năng hút ẩm vượt trội: Nhờ khả năng thấm hút tốt tương tự sợi cotton, sợi Rayon là lựa chọn lý tưởng để sản xuất quần áo mùa hè, trang phục đi biển và đồ thể thao năng động.
Thoáng khí: Chất liệu này mang lại sự thông thoáng và mát mẻ, rất phù hợp với khí hậu nóng ẩm hoặc sử dụng vào mùa hè.
Dễ kết hợp với chất liệu khác: Rayon có thể pha trộn dễ dàng với các sợi vải khác như cotton và linen để tạo ra chất liệu có đặc tính nổi bật hơn.
Dễ nhuộm màu: Một ưu điểm lớn của vải Rayon là khả năng lên màu đẹp, giúp tạo ra nhiều thiết kế đa dạng với màu sắc rực rỡ, bắt mắt, đáp ứng nhu cầu thời trang hiện đại.
Nhược Điểm Của Vải Sợi Rayon
Khó bảo quản và vệ sinh: Rayon dễ bị co rút hoặc hư hỏng nếu giặt không đúng cách, đòi hỏi người dùng phải chăm sóc cẩn thận.
Dễ phai màu và mất form dáng: Mặc dù dễ nhuộm màu nhưng Rayon lại dễ bạc màu theo thời gian. Chất vải cũng dễ bị giãn và mất form, khó có thể phục hồi về trạng thái ban đầu.
Dễ ẩm mốc: Do khả năng hút ẩm tốt, vải Rayon dễ hấp thụ mồ hôi và hơi ẩm trong không khí, dẫn đến nguy cơ bị ẩm mốc nếu không được bảo quản đúng cách.
Tác động đến môi trường: Một nhược điểm đáng chú ý là quy trình sản xuất Rayon sử dụng nhiều hóa chất, có thể gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Các Loại Vải Sợi Rayon Phổ Biến Trên Thị Trường
Vải Rayon Viscose
Rayon Viscose là loại vải linh hoạt, được sử dụng cho nhiều mục đích sản xuất trang phục khác nhau. Vải này được ưa chuộng nhờ khả năng thấm hút mồ hôi tốt, bền, thoáng khí và đặc biệt có giá thành phải chăng. Tên gọi "Viscose" xuất phát từ cấu trúc vải tương tự như sáp ong. Rayon Viscose có thể được phối hợp với các chất liệu khác như cotton, taffeta, nhung,... và thường được dùng để may các trang phục mùa hè hoặc đồ bơi.
Vải Rayon Lyocell
Vải Rayon Lyocell là chất liệu thân thiện với môi trường, sản xuất từ gỗ và được dệt qua công nghệ nano khép kín, ít sử dụng hóa chất. Điểm nổi bật của vải Lyocell là khả năng phân hủy hoàn toàn 100%, dễ nhuộm màu, thấm hút tốt và ít gây kích ứng. Vải Lyocell có những ưu điểm vượt trội so với các loại vải khác, vì vậy giá thành của nó cũng cao hơn, đặc biệt là trong các loại vải Rayon.
Vải Modal Rayon
Vải Modal Rayon, hay còn gọi là Rayon HWM, là loại vải bán tổng hợp được làm từ cellulose có trong gỗ cây sồi hoặc bạch dương. Vải này có tính chất mềm mại, thoáng khí và khả năng hút ẩm tốt, đồng thời có khả năng chống nhăn tự nhiên. Tuy nhiên, sau thời gian sử dụng, vải Modal có thể xuất hiện lông tơ trên bề mặt, gây cảm giác ngứa ngáy, đặc biệt đối với những người có làn da nhạy cảm.
Ứng Dụng Của Vải Sợi Rayon Trong Ngành Thời Trang
Áo sơ mi công sở: Áo sơ mi từ vải Rayon thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt, phù hợp cho cả nam và nữ văn phòng. Thiết kế đơn giản, trẻ trung giúp bạn vừa lịch sự vừa năng động. Áo tay dài mang đến sự thanh lịch, trong khi áo tay ngắn tạo phong cách trẻ trung, cá tính.
Quần vải: Quần vải Rayon nam chống nhăn, thoải mái và dễ phối đồ. Thiết kế gọn gàng, tôn dáng giúp các chàng trai lịch lãm nơi công sở, đồng thời linh hoạt để diện khi dạo phố hay du lịch.
Đầm công sở: Đầm được thiết kế từ vải Rayon mềm mại, thoáng mát và tôn dáng. Thiết kế ôm nhẹ phần eo và xòe nhẹ ở dưới giúp che khuyết điểm hiệu quả. Chi tiết xẻ tà tạo điểm nhấn trẻ trung, thanh lịch, lý tưởng cho môi trường công sở.
So Sánh Vải Sợi Rayon Với Các Loại Vải Khác
Vải Rayon và Vải Cotton: Rayon mềm mại, thoáng mát và dễ nhuộm nhưng dễ nhăn và kém bền hơn cotton, trong khi cotton bền, thấm hút tốt nhưng có thể bị nhăn và thô hơn Rayon.
Vải Rayon và Vải Polyester: Rayon có cảm giác tự nhiên và thoáng mát nhưng dễ hư hỏng, trong khi polyester bền, chống nhăn tốt và dễ bảo quản nhưng thiếu sự mềm mại và thoải mái như Rayon.
Vải Rayon và Vải Lụa: Rayon mềm mại và dễ chăm sóc hơn lụa, nhưng lụa có độ bóng và sang trọng hơn, tuy nhiên lại dễ hư hỏng và yêu cầu bảo quản kỹ càng hơn.
Vải Rayon và Vải Bamboo: Rayon mang lại cảm giác mềm mại, có khả năng thấm hút tốt, thoáng khí và co dãn. Ngược lại, vải tre cũng mềm mại nhưng nổi bật với tính năng kháng khuẩn, khả năng thấm hút mồ hôi vượt trội và đặc biệt là khả năng chống tia UV.
Quy Trình Sản Xuất Vải Rayon
Vải Rayon được sản xuất chủ yếu từ nguyên liệu tự nhiên là bột gỗ. Để tạo ra cellulose, bột gỗ sẽ được xử lý bằng cách ngâm trong dung dịch xút (Natri Hydroxide).
Sau đó, cellulose được chuyển hóa thành dung dịch viscose. Tiếp tục, dung dịch này được xử lý với Acid Sunfuric và kéo thành sợi bằng máy kéo sợi. Tùy vào mục đích sử dụng, có thể áp dụng các phương pháp kéo sợi khác nhau như kéo sợi chỉ, kéo sợi bằng nồi hoặc kéo sợi liên tục.
Quá trình này giúp làm cứng các sợi viscose, tạo thành sợi cellulose tái sinh. Cuối cùng, sau khi bảo dưỡng, sợi sẽ được xử lý và dệt thành vải Rayon hoàn chỉnh.
Cách Bảo Quản Vải Rayon
Vì vải Rayon không dễ bảo quản, để giữ trang phục luôn bền đẹp, bạn có thể tham khảo những mẹo dưới đây:
Giặt bằng nước lạnh: Rayon có độ bền không cao, nên khi giặt, bạn nên dùng nước lạnh thay vì nước nóng để tránh làm hỏng vải.
Hạn chế chất tẩy rửa: Tránh sử dụng chất tẩy rửa mạnh, chỉ dùng khi cần thiết, và ưu tiên các chất tẩy nhẹ để bảo vệ vải.
Giặt riêng đồ nhuộm màu: Đối với quần áo Rayon đã nhuộm, bạn nên giặt riêng để tránh phai màu. Hạn chế dùng chất tẩy rửa để bảo vệ màu sắc.
Phơi trên nền phẳng: Để tránh làm vải bị kéo dãn hay nhão, bạn nên phơi quần áo Rayon trên nền phẳng thay vì dùng móc treo. Phơi ở nơi có bóng râm, tránh ánh nắng trực tiếp.
Đọc hướng dẫn bảo quản: Mỗi loại vải Rayon có thể có cách bảo quản riêng, vì vậy hãy đọc kỹ hướng dẫn từ nhãn hàng để sử dụng đúng cách.
Tác Động Môi Trường Của Sản Xuất Vải Sợi Rayon
Quy trình sản xuất: Sản xuất vải sợi Rayon sử dụng nhiều hóa chất độc hại như natri hydroxide và carbon disulfide, có thể gây ô nhiễm không khí và nước nếu không được xử lý đúng cách.
Khai thác gỗ: Việc sử dụng gỗ để sản xuất vải Rayon có thể ảnh hưởng đến rừng và sự đa dạng sinh học nếu không thực hiện quản lý bền vững.
Ô nhiễm môi trường: Nếu không kiểm soát chặt chẽ, các hóa chất trong quá trình sản xuất có thể xâm nhập vào nguồn nước, ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
Giải pháp cải tiến: Các công nghệ sinh học và phương pháp tái chế đang được áp dụng để giảm thiểu tác động, chẳng hạn như sản xuất vải Lyocell, loại vải Rayon sử dụng ít hóa chất và có khả năng phân hủy hoàn toàn.
Thách thức lâu dài: Mặc dù có những cải tiến, nhưng việc giảm thiểu tác động tiêu cực từ sản xuất vải sợi Rayon vẫn là một thách thức lớn đối với ngành công nghiệp này.
Vải sợi Rayon là vật liệu tổng hợp từ nguồn gốc tự nhiên, nổi bật với độ mềm mại, thoáng mát và khả năng lên màu đẹp. Tuy nhiên, quá trình sản xuất yêu cầu các phương pháp hóa học có thể ảnh hưởng đến môi trường nếu không được kiểm soát.
Để giảm thiểu tác động này, các giải pháp cải tiến quy trình sản xuất và tái chế đang được áp dụng. Thế Giới Khăn Bông cung cấp các lưu ý về bảo quản và sử dụng vải Rayon, giúp người tiêu dùng vừa thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ vừa bảo vệ môi trường.
Tìm hiểu thêm:
- Vải thun lạnh là gì? Phân loại, quy trình, ưu nhược điểm và ứng dụng
- Vải Cashmere là gì? Ưu nhược điểm và ứng dụng của vải Cashmere
- Vải đũi là gì? Phân loại, ưu nhược điểm và ứng dụng của vải đũi